Ở nước ta Ngô được xem là cây lương thực chỉ đứng sau cây lúa. Ngô được xem là nguồn lương thực chủ yếu cho một số bộ phận đồng bào dân tộc sống ở vùng cao và là nguyên liệu chính để chế biến thức ăn gia súc, gia cầm. Sau đây, chúng tôi xin giới thiệu chi tiết tới bà con quy trình kỹ thuật trồng và chăm sóc cây Ngô vụ đông.
Thời vụ trồng Ngô
Thời vụ trồng Ngô đông trên đất 2 vụ lúa phù hợp nhất trong khoảng thời gian từ 15-25/9 dương lịch. Có thể kéo dài thời gian đến 05/10 dương lịch, nhưng phải trồng bằng bầu. Tùy vào điều kiện khí hậu, thời tiết cụ thể từng năm, để Ngô đạt năng suất, hiệu quả kinh tế cao, hạn chế rủi ro… thì tùy theo từng giống để bố trí thời điểm gieo trồng thích hợp sao cho giai đoạn trỗ cờ, phun râu an toàn nhất trong khoảng thời gian từ 10- 15/11 dương lịch.
Cây ngô vụ đông
Lựa chọn giống Ngô
Trong vụ đông, sử dụng các giống Ngô có thời gian sinh trưởng từ 100-110 ngày. Ngoài ra, sử dụng các giống Ngô đạt các tiêu chuẩn sau:
- Có bộ rễ chân kiềng khỏe, chống đổ ngã tốt.
- Chịu trồng được mật độ cao, có tán lá gọn.
- Khả năng kết hạt tốt. Có tiềm năng năng suất cao.
- Có khả năng: chịu hạn, lạnh và chống chịu sâu bệnh tốt.
Các giống Ngô nổi bật
+ Giống Ngô lai: VS36, NK4300, P4199, CP333, SSC557, SSC586, SSC131, NK6326, NK67, NK6654, NK4300, NK66, DK9901, DK9955, C919, CP3Q, CP555, LVN145, LVN4, LVN99, LVN45…
+ Các giống Ngô thực phẩm khá đa dạng, gồm nhóm Ngô nếp có thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất cao, chất lượng tốt (MX2, MX4, MX6, MX10, VN2, Wax 44, Wax 48, Wax 50, Milky 36, Tím dẻo 926, Victory 924, HN88…), nhóm Ngô đường (Sugar 75, Sugar 77, Hoa Trân 1357, Golden Sweteer 93…).
Sản xuất cây con bằng bầu cải tiến
Ngoài biện pháp tra hạt trực tiếp trên luống trồng, thì sản xuất cây con bằng bầu cải tiến là biện pháp kỹ thuật tiên tiến nhằm giải quyết khâu thời vụ, đồng thời đảm bảo tỉ lệ sống cao; ngoài ra còn điều chỉnh được mật độ trồng, điều chỉnh hướng lá để cây Ngô phát triển thuận lợi, cho năng suất cao trong vụ Ngô đông.
Ngô bầu cải tiến
Kỹ thuật:
– Hạt Ngô được gieo trên khay xốp (có thể sử dụng loại khay 66-88 lỗ), giá thể gồm: rơm rạ ủ mục hoặc xơ dừa + phân hữu cơ vi sinh + đất bột theo tỉ lệ: 1:1:3. Sử dụng NPK (5.10.3) trộn với hỗn hợp giá thể trên với lượng 30g/1 khay.
– Sau khi gieo hạt, tưới nước giữ ẩm thường xuyên bằng ô-doa. Chọn nơi tiện chăm sóc, tránh ngập úng khi có mưa, nơi có đủ ánh sáng cho cây con phát triển để đặt khay bầu.
– Thời gian để Ngô trong bầu tối đa từ 7-12 ngày. Không nên để quá 12 ngày, cây Ngô sẽ cao vóng, yếu ớt.
Chuẩn bị đất trồng Ngô vụ đông
Đất trồng Ngô đông, ngay khi thu hoạch lúa vụ trước cần dùng máy thu hoạch để cắt sát gốc rạ. Toàn bộ lượng rạ để lại ruộng dùng để che phủ đất (có tác dụng giảm lượng nước bốc hơi, giữ ẩm cho ruộng trồng, đồng thời hạn chế cỏ dại). Ruộng trồng độ ẩm yêu cầu tốt nhất từ 85-90% (đi lún chân). Nếu ruộng khô cần tưới nước cho đủ ẩm, sau đó mới tiến hành trồng.
Chuẩn bị đất trồng Ngô
Cần tạo rãnh trên ruộng trồng bằng cách áp dụng máy cơ giới hóa sẽ giảm chi phí công lao động. Tùy thuộc điều kiện cụ thể ruộng trồng: nếu ruộng dễ thoát nước thì cứ 5-6 hàng tạo 1 rãnh; với ruộng khó thoát nước cứ 3-4 hàng tạo 1 rãnh thoát nước. Độ sâu của rãnh thoát từ 18-20 cm, bề mặt rãnh từ 15-20 cm.
– Mật độ: để đảm bảo năng suất cao, cần đảm bảo trồng Ngô với mật độ từ 60.000 – 65.000 cây/ha (khoảng 2.200 – 2.350 cây/sào Bắc bộ).
– Khoảng cách: hàng cách hàng từ 60 – 65 cm, cây cách cây từ 22 – 24 cm.
– Cách đặt bầu cây trên luống theo kiểu nanh sấu và hướng đặt bầu theo hướng lá xòe ra 2 bên mép luống.
Kỹ thuật chăm sóc cây Ngô vụ đông
Phân bón
Thực tế kết quả điều tra cho thấy năng suất Ngô hiện vẫn chưa tương xứng với tiềm năng năng suất của vùng và của giống. Nguyên nhân một phần do sử dụng phân bón cho cây Ngô chưa cân đối thừa đạm thiếu kali và các chất trung vi lượng. Bình quân năng suất 6 tấn hạt/ha, cây Ngô đã lấy đi từ đất lượng dinh dưỡng đáng kể: 150kg N, 60kg P2O5, 110 kg K2O, 16kg MgO, 25kg CaO , 8kg S, 16kg SiO2, 0,5kg Zn… trong thực tiễn việc cung cấp dinh dưỡng cho Ngô thông qua phân bón còn nhiều hạn chế, thông thường chỉ đạt 60-80% tùy từng yếu tố và đặc biệt là các nguyên tố trung và vi lượng còn chưa được quan tâm. Là loại cây trồng phàm ăn, chính vì vậy nếu trồng độc canh Ngô liên tục nhiều năm đất trồng sẽ bị giảm độ phì rất đáng kể (độ pH đất giảm, nghèo mùn và mất cân bằng dinh dưỡng).
Để góp phần nâng cao năng suất, chất lượng nông sản. Công ty cổ phần công nông nghiệp Tiến Nông khuyến cáo gói giải pháp “Đồng bộ Dinh dưỡng chuyên dùng Tiến Nông cho cây Ngô”: Cải tạo độ chua và độ phì đất bằng chất điều hòa pH đất Tiến Nông, cung cấp dinh dưỡng cho cây bằng bộ sản phẩm dinh dưỡng chuyên dùng Cây Ngô “NPKSi Cây Ngô chuyên lót” và “NPKSi Cây Ngô chuyên thúc” nhằm cung cấp đầy đủ, cân đối dinh dưỡng cho cây giúp tăng năng suất và tăng chất lượng nông sản góp phần đem lại hiệu quả kinh tế cao trong sản xuất.
Tưới và quản lý nước
Trong suốt quá trình sinh trưởng phát triển, cây Ngô luôn cần đảm bảo đủ ẩm, nhưng cũng không được để ruộng ngập nước sau mưa. Chú ý, trong giai đoạn đầu vụ Ngô đông thường có những trận mưa lớn, nên cần có biện pháp thoát nước kịp thời, không để ruộng bị ngập quá 24 giờ (sẽ làm chết cây con và ruộng Ngô sẽ sinh trưởng phát triển kém).
Đối với ruộng Ngô có điều kiện tưới, thì trong suốt quá trình từ gieo trồng đến sau khi trỗ cờ 20 ngày, cây Ngô cần bổ sung nước 5 – 7 lần. Ở những nơi điều kiện thủy lợi cho phép có thể duy trì mực nước thường xuyên trong rãnh từ 5 – 7 cm. Khi tưới nước cần kết hợp với các kỳ bón phân. Trong điều kiện khô hạn giai đoạn mới trồng, nếu cây con có biểu hiện thiếu nước (lá nhỏ, quăn) cần phải tưới bổ sung nước ngay cho ruộng Ngô.
Chăm sóc cây ngô vụ đông
Phòng trừ cỏ dại
Trước khi đưa bầu Ngô ra ruộng, có thể sử dụng thuốc trừ cỏ tiền nảy mầm để phun trừ. Thuốc hiện phổ biến trên thị trường hiện nay là Maizine 80WP. Liều lượng và cách phun: pha 2,5-3,0 kg thuốc cùng 400 lít nước phun cho 1 ha (khoảng 100 g pha với 14 lít nước phun cho 1 sào Bắc bộ).
Cũng có thể sử dụng thuốc trừ cỏ hậu này mầm Gramoxone 20SC để phun cho ruộng Ngô có nhiều cỏ sau khi trồng, với liều lượng và cách pha như thuốc trừ cỏ Maizine 80WP. Tuy nhiên chú ý khi phun loại thuốc trừ cỏ này vì trên ruộng có cây Ngô nên khi phun cần tránh phun vào cây Ngô, tốt nhất là gắn phễu chụp để tránh thuốc dính vào cây Ngô.
Nếu có điều kiện nhân lực, tốt nhất là làm cỏ bằng biện pháp thủ công, kết hợp xới xáo, bón phân thúc sẽ tốt hơn cho môi trường sản xuất.
Chúc bà con có vụ mùa bội thu!